Φυλή δεν είναι μόνο ο ΧΥΤΑ - Ο «αμαρτωλός» και κρίσιμος ρόλος του ΕΜΑΚ

Η πραξικοπηματική απόφαση 248/2018 της ΕΕ του ΕΔΣΝΑ, προϊόν της σύμπλευσης Πατούλη - Δούρου, για την προκήρυξη διαγωνισμού για την κατασκευή και λειτουργία νέου ΧΥΤΑ στη Φυλή, ξανάφερε στο φως την κατάσταση που επικρατεί στην εγκατάσταση της Φυλής, από το 1968, που άρχισε να δέχεται τα σκουπίδια της Αττικής, μέχρι σήμερα. Τι συμβαίνει, αλήθεια, στη Φυλή;

Ας μιλήσουμε με τα δεδομένα του 2018. Με μια συνολική ποσότητα αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) 1.820.000 τόνων, στην εγκατάσταση της Φυλής οδηγήθηκαν όλα τα σύμμεικτα, δηλαδή 1.737.000 τόνοι ή το 95,44% του συνόλου των ΑΣΑ της περιφέρειας Αττικής!!! Ένα ισχνό ποσοστό, της τάξης του 4,56%, οδηγήθηκε στα ιδιωτικά συστήματα ανακύκλωσης - «εναλλακτικής διαχείρισης»  (συσκευασίες μπλε κάδου, ηλεκτρικές συσκευές, μπαταρίες κλπ.). Από αυτά που πέρασαν την πύλη της εγκατάστασης της Φυλής, 1.420.000 τόνοι οδηγήθηκαν κατευθείαν στο ΧΥΤΑ και άλλοι 317.000 τόνοι στο εργοστάσιο επεξεργασίας (ΕΜΑΚ). Από τα «προϊόντα» του ΕΜΑΚ αξιοποιήσιμα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, μπορούν να θεωρηθούν μόνο οι 66.000 τόνοι, ενώ -το πιο τραγικό απ’ όλα- 183.000 τόνοι οδηγήθηκαν από την πίσω πόρτα στο ΧΥΤΑ! Με λίγα λόγια, 1.603.000 τόνοι ή το 88,08% του συνόλου των ΑΣΑ της περιφέρειας Αττικής θάφτηκαν στο ΧΥΤΑ Φυλής.

Με τα μεγέθη αυτά, είναι επόμενο ο ΧΥΤΑ Φυλής να θεωρείται ο μεγαλύτερος σε όλη την Ευρώπη και το ΕΜΑΚ το μεγαλύτερο εργοστάσιο επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων. Είναι προφανές, υποθέτουμε, για ποιο λόγο αυτές οι δύο θηριώδεις εγκαταστάσεις αποτελούν ένα αδιάσπαστο σύνολο: το ΕΜΑΚ χωρίς το ΧΥΤΑ γίνεται ακόμη περισσότερο προβληματικό και, από την άλλη, ο ΧΥΤΑ είναι ο δυνατότερος πόλος έλξης για δραστηριότητες σαν αυτή του ΕΜΑΚ. Δεν μας κάνει, λοιπόν, εντύπωση ότι μαζί με την κατασκευή νέου ΧΥΤΑ στη Φυλή, προωθείται και η επέκταση της δυναμικότητας του ΕΜΑΚ, ώστε να μπορεί να δέχεται 450.000 τόνους/χρόνο! Το σχέδιο των τευχών δημοπράτησης της επέκτασης του ΕΜΑΚ «εγγυάται» τη λειτουργία του μέχρι το 2030. Για το νέο ΧΥΤΑ δίνουν χρόνο ζωής μέχρι το 2025, αλλά ποιος πιστεύει ότι δε θα λειτουργεί το ΕΜΑΚ χωρίς το ΧΥΤΑ.

Κατά τα άλλα, Πατούλης και Δούρου μπορούν να κοροϊδεύουν, χωρίς ντροπή, τους πολίτες της Αττικής ισχυριζόμενοι ότι δε θέλουν ΧΥΤΑ και άλλα τέτοια φαιδρά. Στην πραγματικότητα, αυτό που δε θέλουν είναι ΧΥΤΑ στις περιοχές που κατοικεί το μεγαλύτερο μέρος της εκλογικής τους πελατείας. Αντίθετα, με τη λειτουργία του ΧΥΤΑ Φυλής δεν έχουν κανένα πρόβλημα και δε χάνουν ευκαιρία να μας το δείξουν  με κάθε τρόπο.

Όμως, δεν είναι μόνο τα μεγέθη, οι αλληλοσυμπληρούμενες  λειτουργίες και το μηδαμινό περιβαλλοντικό όφελος που συνδέουν το ΧΥΤΑ Φυλής και το ΕΜΑΚ. Εξίσου σημαντική είναι και η οικονομική πτυχή της υπόθεσης. Ο προϋπολογισμός του νέου ΧΥΤΑ Φυλής ανέρχεται σε 50 εκατομμύρια ευρώ και ο προϋπολογισμός της επέκτασης του ΕΜΑΚ σε 153 εκατομμύρια ευρώ. Ασύλληπτα ποσά, για να συνεχίσουν να δηλητηριάζουν τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων στη Δυτική Αθήνα και στη Δυτική Αττική και να γεμίζουν τις τσέπες των εργολάβων. Ενώ, με αυτά τα χρήματα, θα μπορούσαν να υλοποιήσουν άμεσα το μεγαλύτερο μέρος ενός δικτύου αποκεντρωμένων υποδομών διαχείρισης ΑΣΑ, με έμφαση στη μείωση και στην προδιαλογή - ανάκτηση υλικών.

Να γιατί πρέπει να σταματήσουμε να μιλάμε για «κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής» και να απαιτούμε το συνολικό κλείσιμο της εγκατάστασης της Φυλής, που σημαίνει ακύρωση της απόφασης 248/2019 για το νέο ΧΥΤΑ και αποτροπή της διεξαγωγής διαγωνισμού για την επέκταση του ΕΜΑΚ. Η χρονική συγκυρία είναι ευνοϊκή και πρέπει να την αξιοποιήσουμε, αφού:

·       Η χωρητικότητα του ΧΥΤΑ Φυλής έχει εξαντληθεί και οι πατέντες με τις εσωτερικές επεκτάσεις και τα «πανωσηκώματα» δεν μπορούν να τον κρατήσουν στη ζωή, πέρα από το φθινόπωρο του 2020.

·       Η υπάρχουσα σύμβαση για η λειτουργία του ΕΜΑΚ -έναντι, περίπου, 13 εκατομμυρίων ευρώ ανά έτος- έληξε στις 15/10/2019, ενώ λέγεται ότι εγκρίθηκε από το ελεγκτικό συνέδριο μια ακόμη μικρή παράταση διάρκειας τεσσάρων μηνών.

Συνεπώς, τυπικές υποχρεώσεις έναντι τρίτων δεν υπάρχουν, πέραν αυτών που εκτιμούμε ότι έχουν αναληφθεί έναντι των εργολάβων. Είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης της νέας διοίκησης της περιφέρειας και όλων των άλλων παρατάξεων το αν θα συνεχιστεί το παλιό συγκεντρωτικό μοντέλο των σύμμεικτων, που πάντα θα χρειάζεται μια «Φυλή» ή αν θα ακολουθηθεί μια άλλη στάση, που θα προτάσσει το περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό όφελος ολόκληρης της κοινωνίας. Πάνω απ’ όλα, όμως, είναι υπόθεση της ίδιας της κοινωνίας, ιδιαίτερα αυτής της Δυτικής Αθήνας και της Δυτικής Αττικής, που έχει κάθε λόγο να ανακαλέσει στην πράξη τις αγωνιστικές εμπειρίες του -όχι πολύ μακρινού- παρελθόντος.

Κλείνοντας, αξίζει να αναφέρουμε ότι στην εγκατάσταση της Φυλής υπάρχουν και άλλες σοβαρές δραστηριότητες, τις οποίες υλοποιούν -ως συνήθως- εργολάβοι. Αναφερόμαστε στην επεξεργασία των στραγγισμάτων (με μεγάλο οικονομικό αντικείμενο), στη συλλογή και καύση του βιοαερίου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, στην αποτέφρωση των αποβλήτων υγειονομικών μονάδων όλης της χώρας (τελείως άσχετη με τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων), αλλά και η δραστηριότητα της ιδιωτικής μονάδας της WATT ΑΕ (μέσα στην εγκατάσταση της Φυλής), που έχει αδειοδοτηθεί τυπικά σαν μονάδα ανακύκλωσης, αλλά επιχειρεί συστηματικά να νομιμοποιήσει δραστηριότητες επεξεργασίας σύμμεικτων. Δεν υπάρχει καλύτερη επιβεβαίωση των όσων αναφέραμε παραπάνω: όσο βρίσκεται σε λειτουργία η εγκατάσταση της Φυλής, πάντα θα προσελκύει ρυπογόνες και επιβλαβείς δραστηριότητες, ανάμεσα στις οποίες σχεδιάζεται να είναι και η καύση.

ΝΑ ΚΛΕΙΣΕΙ ΤΩΡΑ Η ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ

ΝΑ ΜΠΕΙ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Η ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

20.10.2019

ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

Συντονισμός φορέων, συλλογικοτήτων και πολιτών Δ. Αττικής - Δ. Αθήνας

oxixytafilis.blogspot.com - oxi.xyta.filis@gmail.com - f/b: Δυτικό Μέτωπο

Ιστορικό της ανάθεσης υπηρεσιών για τη λειτουργία του ΕΜΑΚ

·       Μετά την οριστική παραλαβή της κατασκευής του ΕΜΑΚ, στις 16/3/2009, υπογράφηκε η πρώτη σύμβαση ανάθεσης της λειτουργίας του (αρ. 2119/8.3.2010) με την κοινοπραξία ΗΛΕΚΤΩΡ - ENVITEC. Ολοκληρώθηκε στις 13/4/2010.

·       Παράλληλα διεξάγονταν διεθνής διαγωνισμός, που κατακυρώθηκε στην κοινοπραξία ΗΛΕΚΤΩΡ ΑΕ - Θ. Γ. ΛΩΛΟΣ - Χ. ΤΣΟΜΠΑΝΙΔΗΣ ΟΕ - ΑΡΣΗ ΑΕ. Η σύμβαση που υπογράφηκε (αρ. 11677/31.12.2010) είχε τριετή διάρκεια. Τέθηκε σε ισχύ στις 16/4/2011 και έληγε στις 31.12.2013. Μεσολάβησε μια ορθή επανάληψη της σύμβασης (αρ. 8204/8.11.2011). Η σύμβαση αφορούσε την επεξεργασία 761.400 τόνων σύμμεικτων απορριμμάτων και το τίμημα ήταν 56.729.300 € (761.400 τόνοι Χ 76 €/τόνο, μείον 1.137.100 €, που υπολογίζονταν τα έσοδα του αναδόχου από την πώληση των ανακτώμενων υλικών). Προβλέπονταν η δυνατότητα παράτασης της σύμβασης, στο βαθμό που δεν είχε καλυφθεί το σύνολο του συμβατικού αντικειμένου (761.400 τόνοι) και εφόσον δεν είχε απορροφηθεί το εργολαβικό αντάλλαγμα. Προβλέπονταν, επίσης η δυνατότητα επέκτασης του αντικειμένου της σύμβασης (δικαίωμα προαίρεσης), μέχρι των 900.000 τόνων επιπλέον και για τρία ακόμη χρόνια, με την υπογραφή πρόσθετης σύμβασης.

·       Εν όψει της λήξης της σύμβασης και παρόλο ότι δεν είχε καλυφθεί το συμβατικό αντικείμενο, η ΕΕ του ΕΔΣΝΑ αποφασίζει (απόφαση 253/2013) στις 24/5/2013 -μετά από σχετική εισήγηση της αρμόδιας υπηρεσίας- να προχωρήσει σε νέο διαγωνισμό.

·       Λίγο αργότερα, όμως, αλλάζει η γραμμή πλεύσης. Στις 12/7/2013 (απόφαση 354/2013) η ΕΕ του ΕΔΣΝΑ αποφασίζει την επέκταση της σύμβασης και την άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης για επιπλέον ποσότητα 900.000 τόνων και για χρονικό διάστημα που δεν θα υπερβαίνει τα τρία επιπλέον χρόνια. Επικαλείται συμφωνία με την ανάδοχο κοινοπραξία για ευνοϊκή ρύθμιση των χρεών που έχουν συσσωρευτεί στο μεταξύ και εκπτώσεις στις νέες τιμές.

·       Με νέα απόφασή της (501/2013), στις 18/10/2013, η ΕΕ του ΕΔΣΝΑ επαναδιατυπώνει την άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης. Συντάχθηκε σχετικό συμφωνητικό, το οποίο υποβλήθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο για έλεγχο.

·       Το Ελεγκτικό Συνέδριο, με την 278/2013 πράξη του Ζ΄ κλιμακίου του, απέρριψε το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης. Ο ΕΔΣΝΑ και η ανάδοχος κοινοπραξία κατέθεσαν αίτηση ανάκλησης της πράξης 278/2013 του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το Φλεβάρη του 2014. Οι αιτήσεις εκδικάστηκαν στις 21/2/2014, από το τμήμα VI του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Στις 7/3/2014 εκδίδεται η απόφαση 1534/2014, με την οποία ανακαλείται η πράξη 278/2013 του Ζ΄ κλιμακίου.

·       Επειδή η σύμβαση έληγε στις 31/12/2013 και ο έλεγχος νομιμότητας της νέας σύμβασης από το Ζ΄ κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν είχε ολοκληρωθεί, η ΕΕ του ΕΔΣΝΑ αποφάσισε (652/2013), στις 30/12/2013, να προχωρήσει στην παράταση της σύμβασης, μέχρι να αποβεί θετικός ο έλεγχος νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο ή μέχρι να ολοκληρωθεί το συμβατικό αντικείμενο, αν απορριφθεί η διαδικασία της προαίρεσης. Το τίμημα ορίζονταν στο 85% του αρχικού. Οι άλλοι όροι παρέμειναν ίδιοι.

·       Παρά την ευνοϊκή απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου (1534/2014, τμήμα VI), η διοίκηση του κ. Σγουρού δεν ενεργοποίησε το δικαίωμα προαίρεσης. Πιθανότατα, επειδή ακολουθούσαν οι αυτοδιοικητικές εκλογές και επειδή είχε δεχτεί έντονη κριτική για την επιλογή της αυτή. Αντίθετα ξεκίνησε τις διαδικασίες για την προκήρυξη νέου διαγωνισμού (απόφαση 157/11.6.2014 της ΕΕ του ΕΔΣΝΑ), με προβλεπόμενη χρονική ισχύ της νέας σύμβασης τα πέντε χρόνια, χωρίς δικαίωμα προαίρεσης και με όρους εκσυγχρονισμού του ΕΜΑΚ. Εγκρίθηκαν τα τεύχη δημοπράτησης, τα οποία εστάλησαν στην αρμόδια επιτροπή του υπουργείου εσωτερικών. 

·       Οι περίφημες εκπτώσεις που είχε επικαλεστεί ο κ. Σγουρός, για να στηρίξει την άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης, φαίνεται ότι δεν ήταν διασφαλισμένες, όσο ήθελε να τις παρουσιάσει τον Ιούλιο του 2013. Στις 17/7/2014, λίγο πριν αναλάβει η διοίκηση της κ. Δούρου, η ΕΕ του ΕΔΣΝΑ αποφασίζει (234/2014) «να επιβεβαιώσει την αποδοχή των εκπτώσεων των αναδόχων επί των εκκρεμών λογαριασμών, σύμφωνα με τις από 9/7/2013 επιστολές τους». Ελέγχεται, βάσιμα, το αν το περιεχόμενο των επιστολών της 9/7/2013 εξακολουθούσε να ισχύει ένα χρόνο μετά.

·       Η νέα διοίκηση της κ. Δούρου κινήθηκε με το καθεστώς της παράτασης της αρχικής σύμβασης, όπως είχε αποφασίσει η διοίκηση Σγουρού στις 30/12/2013. Ταυτόχρονα, «πάγωσε» τις διαδικασίες του νέου διαγωνισμού, χωρίς καμία εξήγηση. Εννοείται ότι δεν τέθηκε καν σε συζήτηση η προοπτική της διαχείρισης του ΕΜΑΚ από τον ίδιο τον ΕΔΣΝΑ, με απεμπλοκή από τους εργολάβους.

·       Έχοντας ολοκληρωθεί το συμβατικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, μέσω της παράτασής της, η ΕΕ του ΕΔΣΝΑ αποφάσισε, στις 22/12/2015, την άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης (524/2015).

·         Υπογράφεται συμφωνητικό άσκησης δικαιώματος προαίρεσης, στις 10/2/2016. Γίνεται λόγος για διάρκεια 3 ετών και για ποσότητα 900.000 τόνων (λήξη 9/2/2019). Το συμβατικό ποσό ανέρχεται σε 57.017.487,74 ευρώ, πλέον ΦΠΑ, ενώ το δικαίωμα προαίρεσης θα ασκηθεί για ποσό μέχρι 40.000.000 ευρώ.

·       Στις 10/10/2018, προκηρύσσεται διαγωνισμός για 24 μήνες, με προϋπολογισμό 30.739.600,00 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ

·       Στις 27/12/2018 αποφασίζεται (540/2018) παράταση του ισχύοντος συμφωνητικού για πέντε μήνες (μέχρι 9/7/2019), ώστε να ολοκληρωθεί το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης.

·       Λόγω ακύρωσης του παραπάνω διαγωνισμού, αποφασίζονται (557/2018), στις 31/12/2018, νομικές ενέργειες και, ταυτόχρονα, η προκήρυξη ενός νέου διαγωνισμού, με μικρότερο αντικείμενο,  για 5 μήνες και προϋπολογισμό 4.995.000,00 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ.

·       Οι νομικές ενέργειες έχουν σαν αποτέλεσμα τη συνέχιση της διαδικασίας του πρώτου διαγωνισμού, οπότε από το σημείο αυτό και μετά βρίσκονται σε εξέλιξη δύο παράλληλοι διαγωνισμοί.

·       Στις 1/7/2019, αποφασίζεται (201/2019) παράταση της σύμβασης, μέχρι 15/10/2019. Επιπλέον ποσότητα 31.583 τόνοι και επιπλέον κόστος 1.421.243,47 ευρώ.

·       Στις 19/7/2019, η ΕΕ αποφασίζει (236/2019) τροποποίηση της σύμβασης, δίνοντας νέα παράταση 4 μηνών. Επιπλέον ποσότητα 87.571 τόνοι και επιπλέον κόστος 3.940.700,64 ευρώ.

·       Στις 30/8/2019, ανατίθεται (264/2019) στο νομικό συνεργάτη του ΕΔΣΝΑ να κάνει τις απαραίτητες νομικές ενέργειες, για να μην ακυρωθούν οι διαγωνισμοί.

·       Οι διαγωνισμοί κηρύσσονται άγονοι, στις 23/9/2019 (284/2019 και 285/2019).

·       Το ελεγκτικό συνέδριο, τον Οκτώβρη του 2019, φέρεται να δίνει το «πράσινο φως» για τη νέα παράταση των 4 μηνών, στη βάση της απόφασης 264/2019.

Βρίσκεται σε εξέλιξη η προσπάθεια δημοπράτησης της επέκτασης της δυναμικότητας και της αναβάθμισης του ΕΜΑΚ. Αυτή η επιδίωξη έχει περάσει στο υφιστάμενο ΠΕΣΔΑ, αλλά ακόμη δεν έχει υλοποιηθεί. Τα πρώτα τεύχη δημοπράτησης, που ετοίμασαν οι υπηρεσίες του ΕΔΣΝΑ, κάνουν λόγο για προϋπολογισμό σύμβασης: 81.361.431,00 ευρώ και για δικαίωμα προαίρεσης: 41.850.000,00 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ (153 εκ ευρώ, με ΦΠΑ), για χρονικό διάστημα 5+3 χρόνια.

20.10.2019